Nieuwe feiten omtrent de "Balkenende" boerderij van

Kors den Hollander (geb. 3 febr 1795)

door: leo den Hollander.

Toen Christiaan (Kors) den Hollander trouwde op 17 april 1828 met Jannetje Zandbergen, vestigde hij zich vanuit Wassenaar in Leiderdorp op een afgelegen, 29 bunder grote boerderij aan de Dwarswetering in de Bospolder te Leiderdorp. Deze boerderij die bekend staat als "de Balkenende Boerderij", is de stamboerderij voor veel den Hollanders rond Leiden, en daarom is nader onderzoek gedaan naar de geschiedenis ervan, o.a door bestudering van de kadastrale eigendom aktes, van notariale boedel scheiding aktes, en van de archieven van het Hoogheemraadschap van Rijnland

Waarschijnlijk pachtte Kors aanvankelijk de boerderij van de Douarière Augusta Leopolda Catharina van Pallandt, geboren in 1778 te Ommen. Zij staat vermeld als eigenaresse van de boerderij in de eerste kadastrale registers van 1832 (OAT's). Augusta was de weduwe van Jonkheer Dr. Mr. Frederic August van Leyden, geboren in 1768 te Haarlem. Zij erfde de woning en het land van haar man, die in 1821 te Den Haag overleed. Frederic August had de boerderij in 1820 gekocht van Charles Thomas van Goor den Oosterlingh, de schout van Leiderdorp. In 1847 wordt Kors samen met P. Versluys benoemd tot molenmeester en in 1854 en 1856 wordt hij genoemd als bestuurslid van de Boschpolder.

Augusta van Pallandt, die overleed in 1844 en Frederik van Leijden hadden geen kinderen, en daarom kwam een gedeelte van hun bezittingen, o.a. "de Balkenende boerderij" via een legaat van Augusta in bezit van haar nicht Aleida Hermannia Christina van der Wijck, gehuwd in 1838 te Warmond met Graaf Otto Leopold van Limburg Stirum, geb in 1801 te Arnhem. Aleida was de dochter van Augusta's zus: Barones Woltera Geertruida van Pallandt, geb. 1779 in Ommen, gehuwd met Mr. Hendrik van der Wijck Heer van Archem.

In een veiling akte van van 31 juli 1874 wordt de "Balkenende boererij" genoemd in de nalatenschap van de in 1849 te Mühlhausen overleden Barones Aleida Hermannia Christina. Zij legateerde reeds in 1839 bij testament haar bezittingen aan haar man Graaf Otto Leopold en hun zes kinderen. Graaf Otto Leopold en zijn vijf, in 1874 nog levenden kinderen met echtgenotes, worden allen genoemd als de verkopers van de boerderij met landerijen in de Bospolder en van landerijen te Stompwijk en Oegstgeest. De verkoop gebeurt in een openbare veiling, waarvan de afslag, gehouden werd op 7 augustus 1874 door Notaris Crane, in het Herenlogement aan de Burcht te Leiden. Koper van de "Balkenende boerderij", die in de betreffende akte "WILSTEE" of "WELSTEE" genoemd wordt, is Kors den Hollander's zoon Theodorus; hij kocht 18,3 hectare van de oorspronkelijke 29 bunder, inclusief de boerenwoning, voor de som van fl 31.070,--.
Theodorus werd volledig eigenaar van het bedrijf bij het overlijden van zijn echtgenote Maria van der Voort, volgens de akte van boedelscheiding gedateerd 2 sept 1893.
Op 16 okt 1911 verkocht Theodorus de boerderij aan zijn zoon Hendrikus voor een bedrag van fl 34.000.- (inclusief fl 25.000,- aan hypotheek schulden).
Bij de verkoop die passeerde bij Notaris Arnoldus Wilhelmus Lasance te Vessem, liet Theodorus zich vertegenwoordigen door Mr. Johannes Hubertus Maria van der Grinten advocaat/procureur te 's-Hertogenbosch.
Theodorus woonde toen al in Zoeterwoude.

Ten gevolge van tegenslagen (vee-ziektes), de aankoop van nieuwe landerijen, en de aanloop tot de wereldwijde economische crisisjaren, liepen de schulden op en Hendrikus verkocht de boerderij op 18 jan 1924 aan Wilhelm Cornelis Balkenende, voor de som van fl 70.000,- (inclusief hypotheek schulden ten bedrage van ongeveer fl 66.000,-). De boerderij was toen 22,8 ha groot. Hendrikus was in 1923 al naar Rijswijk verhuisd.
(Op 23 juli 1964 verkocht Wilhelm Cornelis Balkenende de boerderij en weilanden voor fl. 466.330,- aan de Gemeente Leiderdorp, die de boerderij in 1976 liet slopen.)
Op de weilanden is nu het sport-park "de Bloemerd" gelegen.

Op deze kadastrale kaart van 1832 is in lichtblauw de boerderij en in donkergroen het weiland aangegeven dat Theodorus in 1874 kocht aan de Dwarswetering. De lichtgroende kleur geven de percelen aan (nr's 51 - 53 en 55) aan die Theodorus, en waarschijnlijk zijn vader Cors vóór 1874 additioneel pachtte van van-Pallandt en later van van-Limburg-Stirum. Het smalle perceel nr-90 onderaan is het uitpad naar de Munnikenweg.
Op de onderste kaart is de oorspronkelijke lokatie van de in 1874 gekochte boerderij (letter "B") en landerijen (rood-omlijnd) aangegeven op de huidige kaart van Leiderdorp.

Het enige zichtbare object dat de plaats markeert van de zeer oude boerderij die al bestond in het begin van de 17e eeuw, is een lelijke silo, die omstreeks 1960 gebouwd werd.

Historici in Leiderdorp hebben het vermoeden uitgesproken dat de boerderij behoorde bij het bekende klooster Engelendael. Dit klooster werd tijdens de tachtigjarige oorlog gesloopt vóór het beleg van Leiden, om het schootsveld rond Leiden vrij te maken van bebouwingen.

N.B. Familieleden die belangstelling hebben voor een (digitale) copie van betreffende aktes kunnen contact opnemen met Leo den Hollander E-mail: vitelcom@wxs.nl